نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

چکیده

بررسی حقوقی پدیدۀ کرونا؛ از پیش‌گیری تا مسؤولیت
عبدالملک وحیدی^[1]
چکیده
امروزه، جهان گرفتار بحران فراگیر کرونا است. این پدیدۀ خطرناک، چالش‌های جدی برای بشر خلق کرده است. شرایط کرونایی، پرسش‌های مهمی را در عرصه‌های گوناگون زندگی به وجود آورده است. در زمینۀ حقوقی این دو پرسش اساسی به نظر می‌رسد: باتوجه به تعارض حق‌ها، مبانی توجیهی پیشگیری از شیوع کرونا چیست؟ در فرض شیوع و انتقال این ویروس، چه مسؤولیت‌هایی متوجه انتقال دهندۀ آن خواهد شد؟
تحقیق حاضر، به منظور پاسخگویی به پرسش‌های فوق، قواعد فقهی و حقوقی مرتبط به موضوع را از طریق مطالعات کتابخانه‌ای به بحث گرفته است. داده‌های تحقیق نشان می‌دهد، پیش‌گیری از شیوع کرونا ضرورت اجتماعی است. مبانی ده‌گانۀ همچون: اجتهاد عقلانی از آموزه‌های دینی، مسؤولیت همگانی، فرض بودن حفظ حیات، قاعدۀ لاضرر، قاعدۀ اولویت، قاعدۀ لاحرج، رخصت شدن برخی احکام، اصل رجوع به اهل خبره و متخصص و پذیرش حق سلامت همگانی به عنوان یک تعهد بین المللی، دلایلی است که این ضرورت را توجیه می‌کند.
انتقال و انتشار ویروس کرونا صورت‌های گوناگونی دارد. مباشرت و معاونت در انتشار ویروس پدیدۀ مجرمانه تلقی شده است. این موارد در فرض احراز رابطۀ سببیت، مطابق مواد ۸۱۷ و ۸۱۸ کد جزا قابل تعقیب و مجازات می‌باشد.
واژگان کلیدی: کرونا، مسئولیت جزایی، پیشگیری، حق سلامت همگانی، پدیدۀ مجرمانه، قواعد فقهی.



[1]. دکتری حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه تهران.